Tham nhũng trong lĩnh vực ngân hàng, tài chính và lạm quyền khi thi hành công vụ tại địa phương năm 2012 tăng cao. Có những vụ án được khởi tố điều tra cách đây nhiều năm nhưng cho đến nay vẫn chưa giải quyết dứt điểm. Hầu như không có cơ quan, tổ chức, đơn vị nào phát hiện được vụ việc tham nhũng thông qua công tác tự kiểm tra của cơ quan, tổ chức, đơn vị mình.

Phó Tổng thanh tra Chính phủ Trần Đức Lượng trả lời chất vấn tại phiên họp

Sai phạm nhiều, thu hồi ít

Đó là những đánh giá của Ủy ban Tư pháp chiều qua, khi Ủy ban Thường vụ Quốc hội nghe và cho ý kiến về báo cáo của Chính phủ về công tác phòng, chống tham nhũng (PCTN) năm 2012.

Theo báo cáo của Chính phủ, năm 2012 toàn ngành đã triển khai 6.065 cuộc thanh tra hành chính và kiểm tra chuyên ngành tại 333.032 tổ chức, cá nhân. Qua thanh tra phát hiện sai phạm, kiến nghị thu hồi về ngân sách nhà nước 6.482 tỷ đồng, 1.291 ha đất (đã thu hồi được 141 tỷ đồng).

Với con số nêu trên, ngay mở đầu phiên họp, Phó Chủ tịch Uông Chu Lưu đã hỏi “vì sao số thu hồi thấp như vậy”. Phó Tổng thanh tra Chính phủ Trần Đức Lượng phân trần: Nhiều vụ thu hồi không khả thi, ví dụ như vụ mua trụ nổi gần 500 tỷ đến nay cũng không thu được.

“Đem tiền đi góp vốn đầu tư bất động sản, kinh tế khó khăn góp vào là mất luôn. DN đem tiền đi mua cổ phiếu, chứng khoán... cũng không thu hồi được. Con số 141 tỷ là chưa cập nhật đầy đủ”, ông Lượng nói rõ hơn.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Phan Trung Lý phê “năm nào báo cáo cũng nêu thu hồi tiền, tài sản rất ít mà không thấy có những giải pháp nào mang tính đột phá. Phải chỉ rõ ra cho năm 2013 thì mới khắc phục được”.

Cũng như năm 2012, báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tư pháp trong nhiều năm đã nêu một thực trạng, qua công tác thanh tra, kiểm toán phát hiện nhiều sai phạm, thất thoát về tiền, tài sản lớn, nhưng hầu hết là kiến nghị xử lý kỷ luật, hành chính; số vụ tham nhũng chuyển cơ quan điều tra xử lý hình sự rất ít; trong quá trình thanh tra, cơ quan thanh tra phát hiện có dấu hiệu tội phạm nhưng không chuyển ngay cho cơ quan điều tra xử lý theo quy định mà phải chờ đến khi có kết luận thanh tra mới chuyển vụ việc, gây khó khăn cho các cơ quan tiến hành tố tụng trong việc thu thập chứng cứ, phát hiện và xử lý tội phạm tham nhũng; việc xử lý sai phạm, thực hiện kiến nghị sau kết luận của thanh tra, kiểm toán chưa nghiêm.

Xử lý án tham nhũng bị kéo dài

Theo báo cáo của Chính phủ, số vụ tham nhũng được khởi tố, điều tra, truy tố năm 2012 đều tăng hơn so với cùng kỳ năm trước, cụ thể như sau: Lực lượng cảnh sát điều tra tội phạm của Công an đã thụ lý 551 vụ án, 1.277 bị can phạm tội về tham nhũng. VKSND các cấp đã thụ lý kiểm sát điều tra 225 vụ, 450 bị can về tham nhũng, (so với cùng kỳ năm trước tăng 42 vụ). Tòa án các cấp đã xét xử sơ thẩm 167 vụ, 338 bị cáo về các tội danh tham nhũng.

Tuy nhiên, Chính phủ cũng thừa nhận, “các vụ việc, vụ án tham nhũng có quy mô lớn được phát hiện, xử lý còn ít. Việc xử lý các vụ án tham nhũng thường bị kéo dài; tội phạm tham nhũng được cho hưởng án treo tuy đã giảm so với năm 2011 nhưng vẫn còn chiếm tỷ lệ cao”.

Không đồng tình nhiều điểm trong tờ trình, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học - Công nghệ & Môi trường Phan Xuân Dũng thẳng thắn: “Hạn chế lớn nhất của ta là phát hiện tham nhũng nhiều nhưng xử lý ít. Phải làm rõ nguyên nhân vì sao?. Tôi cho rằng ta còn cả nể, dĩ hòa vi quý”.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Nguyễn Văn Giàu cũng cho rằng, PCTN năm 2013 phải lựa chọn được khâu đột phá. Theo ông Giàu, nên lấy việc quy trách nhiệm người đứng đầu làm giải pháp đột phá, ưu tiên. “22 Bộ trưởng, chủ tịch 63 tỉnh, thành phố, nếu để xảy ra tham nhũng thì người đứng đầu phải xin từ chức hoặc bị Đảng kỷ luật” - ông Giàu nêu rõ quan điểm.

Cùng với việc sửa đổi Luật PCTN dự kiến sẽ được thông qua tại kỳ họp thứ 4 tới đây, PCTN với những giải pháp cụ thể, thiết thực, nhiều Ủy viên UBTVQH kỳ vọng “tham nhũng sẽ được đẩy lùi”.

Bình An – phapluatvn.vn